Giám đốc điều hành là vị trí mang
tính “chìa khóa” để tạo nên tính chuyên nghiệp cho mọi công đoạn trong
tổ chức và hoạt động công ty. Việt Nam hiện đang rất thiếu các nhà điều
hành chuyên nghiệp, mà một trong những nguyên nhân chính là nhiều người
chưa có những hình dung cụ thể về các “nhân vật” này để phấn đấu đạt
đến.
Có sự khác nhau giữa các khái niệm
Giám đốc điều hành (CEO) và Giám đốc điều hành chuyên nghiệp (Pro CEO).
Chân dung của một Pro CEO được phác thảo sau đây cũng chỉ dựa trên những
yêu cầu lý thuyết, chứ không từ thực tế “muôn hình vạn trạng” của vị
trí CEO trong các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay.
Trước hết, phải khẳng định lại một
“nguyên lý” rằng, nếu khả năng kinh doanh khá, song khâu quản trị, điều
hành yếu kém, doanh nghiệp cũng sẽ không thể phát triển nhanh và bền
vững, đặc biệt là trong nền kinh tế hội nhập nhiều thách thức. Trong
phần lớn doanh nghiệp Việt Nam hiện nay, nhà điều hành phải làm quá
nhiều việc nhưng hầu hết lại không phải việc của mình. Một điều kiện
mang tính đặc thù là đại đa số doanh nghiệp Việt Nam đang ở quy mô vừa
và nhỏ, chưa có sự tách biệt rõ ràng về quyền sở hữu và quyền quản lý
nên chủ doanh nghiệp vừa là người sở hữu vừa là người quản trị, điều
hành.
Vì vậy, ngoài kiêm nhiệm nhiều chức năng
và phải ôm đồm quá nhiều việc, họ cũng chưa có điều kiện, thời gian để
trang bị kiến thức đầy đủ về lĩnh vực này. Mặt khác, để trở thành một
nhà quản trị, điều hành giỏi, ngoài chuyện được học hành, đào tạo bài
bản, còn có những yêu cầu thuộc về tố chất bẩm sinh. Do đó, không phải
bất kỳ ai cũng có thể trở nên chuyên nghiệp được trong vai trò của một
CEO.
Như vậy vai trò, vị trí thực sự của một
CEO là gì? Trong tiếng Việt hiện nay, có nhiều cách định danh khác nhau
cho vị trí này, như Tổng giám đốc, Tổng giám đốc điều hành, Giám đốc
công ty, nhưng phổ dụng nhất là Giám đốc điều hành. Trong tiếng Anh,
ngoài CEO (Chief Executive Officer) cũng còn có nhiều từ định danh khác
như General Manager, General Director, Managing Director, Director…
Nói chung, đây là người quản lý điều
hành cao nhất của một công ty và thường là người đại diện cho công ty về
mặt pháp luật. Cấp trên của CEO là hội đồng quản trị hay hội đồng cổ
đông (nếu là công ty cổ phần) hoặc hội đồng thành viên (nếu là công ty
TNHH). Cấp dưới của CEO là các giám đốc chức năng và toàn bộ bộ máy nhân
sự của công ty.
Với vị trí và quyền hạn rất cao như thế,
công việc của một CEO là lập chiến lược hoạt động cho công ty (hoạch
định, chỉ đạo thực hiện và đánh giá chiến lược), thiết lập bộ máy quản
lý, xây dựng văn hóa công ty, thực hiện các hoạt động tài chính (huy
động, sử dụng, kiểm soát vốn) và một nhiệm vụ rất quan trọng nữa của CEO
là dụng nhân, xây dựng và vận hành bộ máy nhân sự hiệu quả… Nói một
cách ví von, nếu công ty như một cỗ máy thì CEO là người vận hành, sửa
chữa, bảo trì, nâng cấp để bộ máy ấy luôn hoạt động một cách trơn tru và
hướng đến chỉ số công suất cao nhất.
Từ CEO đến Pro CEO
Nếu CEO là một chức vụ, được dành cho
bất kỳ ai được bổ nhiệm thì Pro CEO không chỉ là một chức vụ, mà còn là
“người hành nghề chuyên nghiệp”. Đó là nghề quản lý, hay còn gọi là nghề
giám đốc. Nghĩa là Pro CEO là một CEO “có nghề” và “rất rành nghề”. Pro
CEO có thể được các chủ sở hữu doanh nghiệp tuyển dụng, mời về đảm nhận
vị trí CEO trong doanh nghiệp mình.
Nếu như ở Việt Nam hiện nay, CEO thường
được nhìn nhận nặng về chức hơn về nghề, thì trên thế giới, CEO được
đánh giá ngược lại. CEO được xếp vào nhóm nghề nghiệp đòi hỏi tính
chuyên nghiệp cao bên cạnh các nghề như bác sĩ, luật sư, kiến trúc sư,
kiểm toán viên, giáo sư đại học… Mặt khác, CEO được đánh giá là một nghề
nghiệp đặc thù với rất nhiều khó khăn, thách thức, áp lực…, song cũng
là một nghề lương rất cao, “đức cao vọng trọng” trong xã hội, nghề lãnh
đạo và quản lý các nghề khác (trong cùng một công ty).
Quản trị, điều hành cũng được đánh giá
là công việc vừa có tính khoa học, vừa mang tính nghệ thuật. Không phải
bất kỳ ai đang đảm nhận chức vụ CEO cũng có thể là một Pro CEO. Để đạt
đến mức độ “chuyên nghiệp” với công việc này, đòi hỏi cả điều kiện cần
là những tố chất bẩm sinh, năng khiếu thiên phú và điều kiện đủ là phải
được học hành, đào tạo bài bản. Vì vậy, để có thể trở thành một Pro CEO,
nhà điều hành phải học nhiều, làm nhiều mới có thể thành nghề bên cạnh
những tố chất sẵn có.
Ngoài ra, cũng cần có sự phân biệt giữa
một CEO và một Doanh nhân (Entrepreneur). CEO là nghề quản lý, điều
hành, có thể được tuyển dụng, được thuê để quản lý công ty, trong khi
nghề của doanh nhân là người bỏ vốn vào công ty, “sống chết” với công ty
và số vốn đó. Hai vị trí này đòi hỏi những tố chất và điều kiện khác
nhau. Một người có thể làm tốt vai trò này, nhưng chưa chắc đã thành
công ở vai trò kia và ngược lại. Tuy nhiên, ở Việt Nam hiện nay chưa có
sự khác nhau rõ rệt giữa người điều hành và người kinh doanh, nguyên
nhân như đã đề cập, khi chủ sở hữu doanh nghiệp còn đang kiêm nhiệm cả
vai trò quản lý.
Điều kiện nào để trở thành một Pro CEO?
Một nhà điều hành chuyên nghiệp đòi hỏi
phải có cả những năng khiếu bẩm sinh và một quá trình học tập có định
hướng. Về cơ bản, có 6 điều kiện để trở thành một Pro CEO như sau:
1. Những tố chất cần thiết: Chỉ số
thông minh, nhạy cảm, vượt khó cao, có óc tư duy chiến lược (tư duy tổng
hợp, phân tích, hệ thống, sáng tạo, logic), tính cách nhanh nhạy, mạnh
mẽ, kiên nhẫn, quyết đoán, có thần thái, thiên hướng, uy lực của người
chỉ huy...
2. Phải trang bị những kiến thức nền
tảng về khoa học quản trị. Đây được xem như phần “móng” để tạo nền tảng
tiếp thu, xây dựng “ngôi nhà kiến thức” về lĩnh vực này.
3. Phải luôn luôn cập nhật kiến thức
quản trị mới, tự đào sâu, tự tìm tòi nghiên cứu. Đây được ví như một quá
trình học tập không ngừng nghỉ. Các Pro CEO quốc tế hằng năm luôn dành
thời gian để đi học và trao đổi những kiến thức mới mẻ.
4. Phải trải nghiệm càng nhiều thứ,
nhiều nghề, nhiều việc, nhiều môi trường, hoàn cảnh khác nhau càng tốt.
Vì là nghề “dụng nhân”, tiếp xúc, quản lý nhiều con người thuộc nhiều
lĩnh vực ngành nghề khác nhau trong bộ máy công ty mình, nên nhà điều
hành không chỉ cần kinh nghiệm về chuyên môn, mà còn cần cả vốn sống,
thông hiểu về con người, về xử thế.
5. Phải có sức khỏe dẻo dai để có thể “chiến đấu” bền bỉ, chịu đựng áp lực và thách thức rất lớn trong nghề “khốc liệt” này.
6. Phải có khả năng “tu thân”, để “tề việc”, “trị công ty” và “bình thị trường”.
(Theo Unicom/Marketing)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét